مراسم بزرگداشت چهل وسومین سالگرد درگذشت آیت الله طالقانی به همت مجتمع فرهنگی آیت الله طالقانی ۱۸ شهریورماه در اتاق مجازی «طالقانی و زمانه ما» در شبکه اجتماعی کلاب هاوس برگزار شد. در این مراسم که به میزبانی محمدمهدی جعفری، هاشم آقاجری و حسین رفیعی برگزار شد، فیروزه صابر و ابوطالب آدینه وند به بیان نکاتی پرداختند. در این نشست مجازی ابتدا محمدمهدی جعفری که از شاگردان و یاران نزدیک مرحوم طالقانی است، به نمایندگی از میزبانان این نشست، توضیحاتی درباره موضوع بحث ارایه کرد و در بخشی از سخنانش با تبیین این مهم که «دیگری پذیری»،سنت الهی است، متفاوت از «مدارا» و به معنای «پذیرش حق مخالفت»، توضیح داد که آیت الله طالقانی بر همین اساس به همه افراد، با هر عقیده ای به چشم انسان می نگریست. او همچنین توضیح داد که به باور آیت الله طالقانی «دیگرپذیری» به معنای پذیرش همه افراد به عنوان «شهروندانی متساوی الحقوق» بود.
پس از پایان سخنان محمدمهدی جعفری، فیروزه صابر کنشگر اجتماعی به عنوان نخستین سخنران این نشست مجازی، به بحث تقابل «دیگرپذیری» با «دیگرستیزی» پرداخت. او «دیگرپذیری» را از جهت داشتن حقوق برابر، زندگی مسالمت آمیز نقطه مقابل «دیگرستیزی» به معنی حذف و تحقیر توصیف کرد و در این رابطه گفت: «به نظر می آید همان طورکه هایدگر گفته شناخت جهان از راه دیگران صورت می گیرد، انسان خود را در جمع می تواند کشف کند. باید توجه داشت که به رسمیت شناختن دیگری با صدایی متفاوت است، نه صدایی که در خدمت بازتولید خود باشد. اگرچه پذیرش اندیشه در باور آیت الله طالقانی بسیار مهم است لذا نیاز به راهبرد عملی هم دارد. این پذیرش فقط در کلام و اندیشه آقای طالقانی نبود، بلکه در عمل نیز تحقق پیدا کرد؛ به همین دلیل در هویت اجتماعی ایشان دیده می شد.
صابر در ادامه با ارجاع به تفسیر طالقانی از آیات قرآن و اهمیت مساله اختیار و آزادی از دیدگاه طالقانی، «قسط» را در منظومه فکری او، مهم ترین عامل تقویت کننده حفظ حقوق متساوی عنوان کرد و در ادامه گفت: «آیت الله طالقانی به ۳ عنصر «رهبران فکری»، «رهبران سیاسی» و «الناس» اشاره دارند که می توانند کنار هم رشد کنند. در این بین، «الناس» در مورد رشد خود مسوولیت دارد و نقش آگاهی بخشی آن بسیار مهم است.»
سخنران دیگر مراسم ابوطالب آدینه وند پژوهشگر و کنشگر مدنی، به بیان دغدغه هایی پیرامون «دیگرپذیری» در اندیشه طالقانی پرداخت و پس از مروری در تبار فکری آیت الله طالقانی به رویدادهای اول انقلاب اشاره کرد که طی آن گروهی به انحصارگرایی روی آوردند و مرحوم طالقانی در پاسخ به آسیب شناسی این پدیده، در سخنرانی های اواخر عمرش به مساله «تمرکززدایی از قدرت» می پردازد. آدینه وند ادامه داد: «رفتار طالقانی نشان دهنده نگرش ایشان در به رسمیت شناختن دیگری است. بیانات ایشان در سفر کوبا، ارایه راه حل تشکیل شورا برای مساله سنندج و برخورد ایشان در مساله دستگیری فرزندان خود به خوبی نشان دهنده این امر است. آیت الله طالقانی به یک سنت و معرفت بنیادی و رویکرد تساهل باور داشت که ورای کثرت گرایی است. ایشان به زنجیره وحی معتقد بود و کل این زنجیره در هستی را پذیرفته بود.»
این نشست مجازی در ادامه برای ساعاتی به صورت گفت و شنود میان مخاطبان و سخنرانان و میزبانان ادامه یافت که در این بخش هاشم آقاجری، استاد دانشگاه و ازجمله میزبانان این نشست، در توضیح تفاوت «تسامح و رواداری» با مساله «دیگرپذیری» تصریح کرد: «دیگرپذیری یعنی به رسمیت شناسی دیگری. در این بحث، دیگری خارج از مدار سلطه مطرح است که اشکال مختلفی دارد و یک شکل آن هویت ایدئولوژی است.» او با تاکید بر اینکه اهمیت درک مبانی شناسایی دیگری نزد آیت الله طالقانی گفت: «از منظر آیت الله طالقانی کرامت و برابری و وحدت آنتولوژی انسان مبنای این شناسایی است. در یک قرائت فرمالیستی از قرآن مومنان برابر مشرکان هستند اما در برداشت آیت الله طالقانی بحث دیگران است. از دید او به جای دوگانه مومن و مشرک، این تضاد سلطه گر و سلطه شده یا تضاد قدرت و آزادی است که دیگری را تعریف می کند.» او در ادامه با طرح این پرسش که آیا مساله «دیگری پذیری» با «لاادری گری» نسبتی دارد، گفت: «هرچند بحث در این رابطه، پاسخی مفصل دارد اما باید گفت در اندیشه آیت الله طالقانی این چنین نیست.»
در این بخش همچنین دکتر حسین رفیعی، استاد بازنشسته دانشگاه و کنشگر سیاسی در توضیحاتی گفت که بهترین امری که چگونگی دیگرپذیری در تفکر آیت الله طالقانی را نشان می دهد، تشکیل شورا در سنندج، مواجهه ایشان در مساله دستگیری فرزندان، نگاه ایشان به دکتر مصدق و توصیه او به مرحوم صدر حاج سیدجوادی درباره هم محله ای ارمنی ایشان است.»
در پایان نشست مجازی نیز محمدمهدی جعفری به جمع بندی مباحث مطرح شده پرداخت و بر ضرورت توجه به مساله «دیگرپذیری» در شرایط امروز کشور تاکید کرد.
- شهرام گراوندی
- کد خبر 12857
- 1716 بازدید
- بدون نظر
- پرینت