* نوید قائدی
شرایط نامناسب اقلیمی و افزایش میانگین دمای هوای شهرهای خوزستان ازجمله مخاطرات پیش روی آیندهی ما محسوب می‌شود. این وضعیت نگران‌کننده نشان می‌دهد که  باید بیشتر بر روی این موضوع تمرکز و برنامه‌ریزی شود.
معمولن برای رهایی از مشکل بزرگی مانند آلودگی هوا، اولین فکر این است که این‌همه آلودگی از کجا می‌آید؟
آیا منشأ آن‌ها اگزوز اتومبیل‌ها، لوله‌های بخاری، صنایع نفت و گاز و پتروشیمی و… است؟ یعنی آیا بیشتر آلودگی با منشأ سوخت‌های فسیلی است که باید با منابع دیگری جایگزین شوند یا منشأ ریز گردهای کلوئیدی با قطر زیر ۲ میکرون است که حاوی فلزات سنگین و سمی و… است. البته که منشأ هر چیزی که باشد باید برای مبارزه با آن‌ها اقدام‌های متناسبی را بررسی و اجرا کرد. اما آلودگی‌ اکثر شهرها در طول سال آن‌هایی هستند که در خود شهرها تولید و در تمام ایام سال مهمان ما هستند.
اما فراموش نکنید که طی بررسی‌های کارشناسان بزرگ در مقیاس جهانی مشخص‌شده تمام راه‌حل این نخواهد بود که با مبارزه منشأ بتوان تمام مشکلات را مرتفع کرد.
حتمن می‌دانید طی سال‌های اخیر تعداد زیادی شهر به مجموعه شهرهای استان اضافه‌شده و جامعه استان به‌شدت در حال شهری شدن است و تعداد زیادی از شهرهای قدیمی‌ بزرگ تر شده‌اند, هرکدام دارای تعداد زیادی خانوار هستند که در بطن و حاشیه شهرها زندگی می‌کنند یعنی به‌نوعی در حال فشرده‌سازی شهرهای قدیمی‌تر استان هستند.آیا به نظر شما با این روند رو به رشد شهری شدن می‌توان انرژی تمام این افراد را به‌صورت پاک و سالم تولید کرد؟
لازم به توضیح است که نوع حریم و طراحی شهری مایکی از عوامل مهم مصرف انرژی توسط ساکنان شهرهای ما خواهد بود، به‌طور مثال طراحی معابر و دستگاه‌های حمل‌ونقل و کارایی استفاده از آن‌ها یکی از مقولات مهم در آلودگی هوای شهری است. رابطه مستقیمی به تراکم محیط‌های شهری و تولید گازهای آلاینده وجود دارد، جالب است بدانید در محیط‌های با تراکم بالا حجم میزان آلاینده‌های تولیدشده کمتر است. شاید بپرسد چگونه چنین چیزی امکان‌پذیر است؟ زیرا اساس زندگی شهری بر اساس جابجایی است و ما برای رسیدن به مقاصد انجام مارها سفرهای گوناگونی را در طول روز انجام می‌دهیم. وقتی محیط زندگی متراکم باشد میزان سفرها کوتاه و مقیاس جابجایی‌ها کمتر است و اگر بتوان با طراحی سامانه مختلف حمل‌ونقل پرظرفیت کاربرد خودروهای شخصی را کاهش داد و انواع خدمات اداری و اجرایی را از طریق سامانه الکترونیک انجام داد درواقع بخش زیادی از منشأ آلودگی‌های شهری کسر خواهد شد.
این مهم در طراحی محیط‌های شهری جدید و یا کهنه در حال بازسازی به‌راحتی امکان‌پذیر است که محله‌ای مدرن طراحی شود که اکثر خدمات موردنیاز شهروندان از طریق فیزیکی و الکترونیکی و تفریحی و … در همان محیط انجام شود. البته می‌توان بخش زیادی از محیط‌های شهری را متناسب با این اهداف بازسازی و بهسازی کرد تا خدمات از طریق لایه‌های گوناگون در دسترس باشد و دستگاه‌های خدمات شهری متمرکزتر و باکیفیت بالاتری عمل نمایند. در ایجاد خدمات از طریق اختلاف ارتفاع می‌توان محله‌های شهری را غنی‌تر کرد که به مصرف کمتر انرژی و تولید آلودگی کمتر می‌انجامد و امکان طراحی متناسب با اقلیم مجدد در دستور کار قرار گیرد مانند زیرزمین‌های سابق که برای خنک‌سازی آن‌ها انرژی کمتری نیاز بود و این روزها از طریق خلاقیت در نوع پوشش‌های سازمان باید موضوع اتلاف انرژی و خنک‌سازی موردتوجه قرار گیرد، قرار نیست منتظر تهران نشینان بود که برای معماری و شهرسازی ما نسخه‌ بپیچند و یا مصالحی را برای ساختمان‌سازی ما پیشنهاد دهند باید به مرحله ای رسید که خودمان دست‌به‌کار شویم و حرکت کنیم و برنامه ریزی و طرح متناسب تدوین کنیم، مگر معمارهای سنتی اهل جنوب در دهه‌های گذشته برای ساخت و ساز‌های متناسب با اقلیم خود از دیگر نقاط الگو گرفته‌ بودند. در اقلیم گرمی مانند شهرهای خوزستان در صورت متراکم نمودن و افزایش ارتفاع ساختمان‌ها امکان افزایش محیط‌های سایه‌انداز در معابر و حتی خنک‌سازی آن‌ها امکان‌پذیر می‌شود و می‌توان از مدهای سالم و پاک حمل‌ونقل مانند پیاده‌روی و دوچرخه بیشتر بهره برد. در شرایط فعلی که اکثر فعالیت‌ها و خدمات و تفریح‌های روزمره مردم با استفاده از گوشی‌های همراه عجین شده است مدیریت‌های شهری باید به فکر استفاده بیشتر از این امکانات جهت ارائه خدمات به شهروندان باشد تا مردم بتوانند اکثر کارهای اداری و خدماتی را بدون حضور و مراجعه انجام دهند,
اگر تصمیم بر ایجاد شهرهایی سازگار با محیط‌زیست باشد، ناچار باید پذیرفت که چنین شهرهایی باید پر از گل و گیاه و سبزه شوند تا هوای محیط پاک‌سازی شود و کربن محیط را جذب و اکسیژن تازه منتشر نمایند تا در روح و روان مردم مؤثر واقع شوند.
کوتاه‌سخن برای رسیدن به چنین شهرهایی باید تلاش کرد تا  بتوان به مرحله‌ای رسید که شهرهای ما دارای کمترین میزان آلودگی, سازگار با اقلیم گرم, دارای امکانات تفریحی و رفاهی بیشتر و کمترین میزان ترافیک باشند.